Sommige kindjes lopen over van het zelfvertrouwen. Ze maken vlot nieuwe vriendjes en lijken zich van de mening van anderen weinig aan te trekken. Andere kinderen zijn dan weer eerder verlegen en in zichzelf gekeerd, en piekeren veel. Hoe jouw oogappel ook in het leven staat: als ouder wil je je kind voldoende mentale weerbaarheid meegeven en voor zichzelf leren opkomen, uiteraard met respect voor zijn of haar omgeving. En daarin kun je wel degelijk een handje helpen. Hieronder overlopen we enkele opstekers uit Opvoeden tot zelfvertrouwen, de bestseller van Steven Gielis, lector in de orthopedagogie en de oprichter van ZITDAZO, een platform voor ouders en kinderen dat onder meer thema’s zoals assertiviteit aansnijdt. Tot slot voeg ik enkele concrete tips toe voor meer zelfvertrouwen aan tafel.
Ruimte voor gedrag én gevoelens
Opvoeden tot zelfvertrouwen is enerzijds een kwestie van je zoon of dochter de nodige vaardigheden bijbrengen, zoals contact leggen of gepast reageren op klasgenootjes die hem of haar niet laten meespelen. Anderzijds is het zaak om je kindje inzicht te geven in de manier waarop het zich gedraagt. Je kunt het bijvoorbeeld vragen met welk dier het zich vereenzelvigt in een situatie waarin het zelfvertrouwen mist; welk dier het zou willen zijn en wat ervoor nodig is om daar naartoe te werken – om een heel waardevolle oefening van Steven Gielis te citeren. Het spreekt voor zich dat je focust op wat positief is en op wat je kind uniek maakt. Door constant te vergelijken met broers, zussen of klasgenootjes, geef je hem of haar niet het gevoel dat hij of zij zichzelf mag zijn. Maar help je kindje ook om van gedrag te veranderen. Gielis raadt zelfs aan om concrete doelen te stellen.
Daarnaast is het mentale aspect cruciaal om een kindje steviger in zijn of haar schoenen te doen staan, zegt Gielis. Een kind moet in zichzelf geloven, zijn of haar plaats durven innemen en zichzelf durven zijn, en daarbij is het belangrijk dat het leert uit te drukken wat het voelt. Als je kindje het moeilijk vindt om emoties onder woorden te brengen, raadt Gielis aan om een collage te maken met foto’s van boze, blije, bange, verlegen, … mensen, en die te gebruiken als aanleiding voor een gesprek. Verder is tijd maken om samen dingen te doen, om naar je kind te luisteren, er echt voor hem of haar te zijn en een warme houvast te bieden dé manier om stappen te zetten – op weg naar meer zelfvertrouwen, maar ook naar een veilige hechting in het algemeen. ‘Your presence’ versus ‘your presents’: het blijft een centrale drijfveer voor wat ik wil bereiken en jou met just. wil gunnen.
Opvoeden tot zelfvertrouwen aan tafel
En tijdens het eten? Opvoeden tot zelfvertrouwen aan tafel houdt voor jou als ouder wellicht een stapje buiten je comfortzone in. De kans is namelijk groot dat jij als kind zelf hebt geleerd om ‘flink je bord leeg te eten’. Van die boodschap ben ik persoonlijk geen fan. Mijn alternatief? Jij bepaalt wát zoon- of dochterlief eet, maar je zoon of dochter bepaalt of en hoeveel er gegeten wordt. Je kindje komt op de wereld met de reflex om te stoppen met eten als het genoeg heeft, en die natuurlijke vaardigheid om ‘ik heb genoeg’ te zeggen, kun je beter stimuleren dan afleren. Zo leert je kindje vertrouwen op zijn of haar gevoel van verzadiging, en luisteren naar zijn of haar lichaam. Je doet er wel goed aan om altijd iets op het bord van je kindje te leggen dat het lust. Dat geeft zelfvertrouwen en vermijdt stress.
Door kinderen bij het eetproces te betrekken (door hen bijvoorbeeld mee te nemen als je gaat winkelen, door restaurantje te spelen of samen te koken), moedig je hen aan om zelfvertrouwen te krijgen en hun grenzen te verleggen. Vraag zoon- of dochterlief bijvoorbeeld om aan de verstoog te bestellen, of om thuis de pasta af te wegen. Misschien gaat het niet meteen vanzelf, maar hoe fier zal hij of zij zijn wanneer het lukt. En dat zelfvertrouwen neemt je kindje mee bij het eten. Bovendien kun je er niet van uitgaan dat het meteen volop voor nieuwe dingen wil gaan, of ze bijvoorbeeld direct durft doorslikken. Als je nog nooit een tomaat hebt gegeten, dan wil je toch even kijken wat dat bolletje in je mond doet als je erop bijt? Laat je zoon of dochter gerust eens ruiken, voelen en likken als er onbekende groenten of andere nieuwigheden op het menu staan.
Eens proberen om samen eten te maken met een kindvriendelijk recept? Da’s een prima plan. Veel plezier samen!